De gravelbike en racefiets ontleed

Wanneer we de gravelbike en de racefiets ontleden, merken we vier grote verschillen op. We behandelen ze hieronder één voor één.

Gravelbike vs. racefiets groepsets en versnellingen

Begrijp ons niet verkeerd: met een racefiets is het zéker mogelijk om de onverharde paden te ontdekken. Of het verstandig is, is een ander verhaal. Je zal immers merken dat een breder pallet aan schakelmogelijkheden je offroad gaat helpen. 

De versnellingsopties van een gravelbike liggen tussen die van een racefiets (meer) en die van een mountainbike (minder) in. Zo ervaar je het beste van twee werelden: meer vrijheid om oneffen stukken in een fijne cadans te verteren, maar ook de grote plaat voor de snellere intermezzo’s op de weg.

Een ander opvallend onderdeel van de groepsets zijn de ergonomische shifters op de gravelbike. Deze bieden wat meer grip en voorkomen dat jouw handen de controle over het stuur verliezen. Bij deze shifters vind je natuurlijk ook de remhendels. Deze bieden bij een gravelbike het voordeel dat je meer gecontroleerd kunt remmen op onverhard terrein. Deze hogere remefficiëntie vermindert vermoeidheid bij lange ritten.

Verderop in dit artikel meer informatie over de specifieke Shimano GRX groepset.

‍

Gravelbike vs. racefiets banden

Het zal je niet verbazen dat je voor bredere banden kiest wanneer je offroad gaat. Bredere banden bieden immers meer comfort. Meer comfort realiseer je ook door een lagere bandenspanning. Dit is de reden dat gravelbanden in de regel tubeless zijn. Met dit type band kan je immers veel eenvoudiger met een lagere druk rijden.

Maar bredere banden betekent ook dat je meer ruimte nodig hebt in de voor- en achtervork. Waar je op een racefiets in principe banden gebruikt tussen de 25 en 32 mm, gaan gravelbanden verder naar zelfs 47 mm. Wil je zowel op de weg als op gravel rijden én biedt het frame van jouw racefiets veel ruimte? Dan kan het lonen om alléén een gravel wielset aan te schaffen. Zo heb je één fiets, met voor elke discipline een geschikte wielset.

Tot slot: bredere banden betekent ook bredere wielen. Dit is de reden dat de standaard 700c (race) wielsets in het gravelmilieu langzaam maar zeker worden vervangen door bredere 650b wielsets. 

Gravelbike vs. racefiets geometrie

Het mooie aan de gravel-scene is het feit dat snelheid niet zoveel uitmaakt. Het avontuur, het comfort en het overwinnen van de off-road uitdagingen zijn véél belangrijker. Het gevolg is dat bijvoorbeeld baggy gravelkleding populair is, maar je ziet ook dat de gravelbike zich aan dit feit aanpast.

De geometrie van een gravelbike verschilt nogal van die van een racefiets. Dit merk je in rijgedrag en rijgevoel. De focus ligt immers op comfort. Zo is de afstand tussen de wielen (de wielbasis) wat langer, wat samen met het minder stijve karakter zorgt voor meer stabiliteit en een betere wegligging. 

Ook je zithouding is wat anders op een gravelbike. Je zit wat comfortabeler, wat meer rechtop (weet je nog dat aerodynamica geen rol speelt?). Dit is met name fijn vanwege het feit dat je vaak urenlang en soms zelfs dagen in het zadel zit tijdens toffe gravelavonturen. 

Gravelbike vs. racefiets afwerking

Wat direct zal opvallen aan een gravelbike zijn de zogenaamde ‘flare-sturen’. Deze sturen zijn aan de uiteinden breder dan de sturen van standaard racefietsen. Ook zien we steeds vaker bredere sturen op gravelbikes. Wat dit alles jou oplevert? Met name een stabielere stuurhouding op onverhard terrein.

Denk er over na dat je eventueel ook een ander zadel nodig hebt. Zoals je weet is jouw houding op de gravelbike wat minder agressief. Dit zorgt ervoor dat het contact met de fiets anders is dan je gewend bent. Een ander zadel volgt jouw veranderde heupbeweging wellicht beter en kan blessures voorkomen.

Waar je op een racefiets SPD-SL schoenplaatjes en pedalen gebruikt, dan zijn dat SPD-schoenplaatjes en pedalen op een gravelbike. Tijdens het gravellen kan het al snel gebeuren dat je even naast de fiets moet lopen. Dit gaat een stuk makkelijker met de SPD-variant. Maar dat is niet alles. Met SPD-plaatjes klik je sneller uit, maar ook in. Zeker wanneer er veel modder in de weg zit.

Het zal je niet verbazen dat er naast wegschoenen of specifieke gravelschoenen op de markt zijn. Eerder schreven we een artikel over de verschillende type Shimano fietsschoenen.

Gravelbike groepset: Shimano GRX

Keuzes, keuzes, keuzes.

Nu we de gravelbike ontleed hebben, en hebben vergeleken met de racefiets, zoomen we in op Shimano GRX. Dit is ’s werelds eerste specifieke groepset voor gravelbikes. Deze Shimano GRX groepset blinkt uit op vijf principes.

Binnen de GRX-line-up zijn er tal van opties te maken. We hadden het al even over de ruime versnellingsmogelijkheden die gravelgroepsets je bieden. GRX doet dat ook, zowel voor fietsen met een enkel als met een dubbel kettingblad. Een opfrisser: je kiest voor een enkel kettingblad als je eenvoud (gemak, geen chainsuck en een opgeruimde cockpit) en een laag gewicht belangrijk vindt. Een dubbel kettingblad is jouw keuze als je trapefficiëntie (vanwege kleine stapjes tussen versnellingen) hoog in het vaandel hebt staan.

Terug naar de drie GRX-series die verkrijgbaar zijn. Shimano GRX 800 kan je qua kwaliteit vergelijken met de Ultegra groepset die we op veel racefietsen zien. Deze 11-speed groepset is verkrijgbaar in een mechanische of elektronische variant. De GRX 600 variant mag bestempeld worden als de middenklasse optie, vergelijkbaar met Shimano 105. De 600-lijn is alleen met mechanisch schakelen beschikbaar, wat ook geldt voor Shimano GRX 400. Deze laatste is ideaal voor beginnende gravelrijders. Het is een 10-speed groep die je mag vergelijken met Shimano Tiagra.

De drie opties zijn onderling uitwisselbaar en worden in de praktijk ook zo toegepast. Zo heeft de GRX-600 optie geen achterderailleur. Die kan immers prima gecombineerd worden met de 11-speed derailleur die onderdeel is van de GRX-800. Kortom: niet alleen stel je de beste groepset voor het rijden op gravel samen, je kan daarbij meteen die combinaties maken die voor jou het verschil gaan maken.

Lang verhaal kort, gravelrijders genieten dankzij Shimano GRX van zoveel meer vrijheid dan dat wielrenners dat doen!

Gravelbike vs. racefiets, welke keuze maak je?

Op bovenstaande vraag is geen eenduidig antwoord te geven. Het hangt er simpelweg vanaf waarvoor je jouw fiets wenst te gebruiken.

Gravelbikes en racefietsen lijken op elkaar, maar ergens toch weer niet. De keuze voor een dedicated gravelbike in plaats van een (geüpgrade) wegfiets kan een wereld van verschil maken. Maar nogmaals: stel jezelf de vraag waar je jouw fiets voor gaat gebruiken.

Elke gravelbike is specifiek gebouwd voor een bepaald terrein en gebruik. Een fiets met GRX 2x is heel allround in te zetten. Kies je voor GRX 1x, dan kom je al in de buurt van de kwaliteiten van een mountainbike. Deze fiets is dus wat meer geschikt voor ruiger terrein. Wil je meer snelheid, dan is een wegfiets aan te raden, maar weet dan wel dat je op de onverharde paden concessies doet.

Heb je weinig fietservaring? Dan zou ons advies zijn om te zoeken naar een allround gravelfiets (met GRX 2x), óf als je voorlopig van plan bent om voornamelijk op de weg te blijven een endurance fiets met een weggroep zoals TIAGRA of 105. 

Weet in ieder geval dat de GRX-onderdelen vriendjes zijn met de wegonderdelen, dus dat je jouw wegfiets ook prima onderdeel per onderdeel kunt upgraden. Zo kan je langzaam maar zeker de overstap maken van een racefiets naar een gravelbike. Hierbij willen we wel direct opmerken dat de omgekeerde route (van een gravelbike naar een racefiets) dankzij de opties voor bandbreedte en de bevestigingspunten voor tassen en accessoires over het algemeen eenvoudiger is.

-

(c) Foto's: Shimano