De wielersport staat, letterlijk en figuurlijk, nooit stil: er wordt altijd gezocht naar nieuwe manieren of innovaties om nog sneller, efficiënter of meer aerodynamisch te kunnen rijden. Veelal worden dergelijke ontwikkelingen eerst in het profpeloton geïntroduceerd, alvorens ze langzaam maar zeker hun weg naar het grote publiek vinden. Datzelfde geldt voor elektronisch schakelen, dat door Shimano werd doorontwikkeld en rond 2009 in het profpeloton werd gelanceerd. 

Vanaf dat moment is schakelen betrouwbaar, snel en nauwkeurig. En vooral nog voor de profs en fanatieke gadgetliefhebbers die het ervoor over hebben om een flink bedrag voor de schakelsystemen neer te tellen. Nu steeds meer ‘eenvoudigere’ schakelgroepen van Shimano een elektronische variant hebben (en steeds minder in mechanische uitvoering op de markt komen), wordt elektronisch schakelen voor het grote publiek een stuk aantrekkelijker. Maar wat zijn precies de voordelen ten opzichte van mechanisch schakelen? En waarom zou je overstappen? We zetten alle voors en tegens voor je op een rij.

De verschillen tussen elektronisch en mechanisch schakelen

Mechanisch schakelen

Of je nu kijkt naar buiscommandeurs, het ‘Rapidfire’-systeem of de modernere schakelsystemen, allemaal hadden ze tot voor kort één overeenkomst: ze schakelden mechanisch. Deze traditionele manier van schakelen is nog steeds op zowel racefietsen als mountainbikes en gravelbikes terug te vinden, en werkt door middel van een kabeltje dat je op spanning trekt of juist iets laat vieren. Dat stellen doe je tegenwoordig met een shifter op je stuur, waardoor de derailleur aan het andere uiteinde van de kabel je ketting op een kleiner of groter tandwiel plaatst. 

Dit zorgt weliswaar voor een heel organische ervaring, maar omdat kabels steeds vaker weggewerkt worden in de frames van fietsen maken ze allerlei krappe bochten, waardoor ze slijtgevoeliger zijn. Daarnaast maakt de interne bekabeling het vervangen van een versnellingskabel er niet bepaald makkelijker op. Aan de andere kant is mechanisch schakelen nog steeds een stuk budgetvriendelijker, en maakt de eenvoudigere techniek het nog steeds wel mogelijk om zelf reparaties uit te voeren.

Elektronisch schakelen

Het principe van elektronisch schakelen is hetzelfde als op een fiets met mechanisch schakelen: met de shifter op het stuur zorg je ervoor dat de derailleur de ketting op een kleiner of groter tandwiel plaatst. Zo schakel je dan naar een lager of hoger verzet. De communicatie tussen de shifter en de derailleur verloopt echter niet via een kabel, maar is volledig draadloos. Elektronisch schakelen doe je met een simpele druk op de kop, die altijd precies dezelfde weerstand biedt en dus nooit moeizamer zal gaan. Ook niet als je handen koud zijn tijdens een winterrit. En daar houden de verschillen tussen mechanisch en elektronisch schakelen niet op. 

Een elektronisch schakelsysteem is eigenlijk een volledig nieuwe ervaring, waarbij niet wisselen tussen twee tandwielen geregeld wordt, maar ook de trim van je voorderailleur automatisch wordt geregeld. Hierdoor heb je nooit meer last van een ketting die te schuin staat, of langs de kooi van je voorderailleur ratelt. Daarnaast kun je het systeem koppelen met je fietscomputer, waardoor je met je shifters het scherm kunt bedienen zonder je handen van het stuur te halen.

Wat zijn de voordelen van mechanisch schakelen?

• Organische manier van schakelen
• Goedkoper
• Makkelijker zelf te repareren
• Lager gewicht van de schakelgroep door ontbreken accu
• Geen zorgen om een accu die leeg kan gaan
• Robuuster

Wat zijn de voordelen van elektronisch schakelen?

• Nauwkeuriger dan mechanisch schakelen
• Snelle reactietijd
• Minder slijtgevoelig
• Beter bestand tegen regen, modder en zand
• Integratie met fietscomputers en -navigatie
• Consistentie in schakelprestaties

Wat past het beste bij jou? Overstappen of niet?

Voor beide systemen is natuurlijk wat te zeggen, maar of je uiteindelijk overstapt naar elektronisch schakelen is – heel flauw – persoonlijk en afhankelijk van wat je van je materiaal verwacht. Ben je bijvoorbeeld een fanatieke wielrenner die altijd voor de volle 100 procent op zijn of haar materiaal wil kunnen bouwen en nauwkeurig wil kunnen schakelen, dan is elektronisch schakelen de juiste keuze voor jou. Maar ook als je een ervaren mountain- of gravelbiker bent, heeft elektronisch schakelen je veel te bieden. Naast nauwkeurigheid en de soepele manier van schakelen, zijn elektronische schakelsystemen beter bestand tegen regen, zand en modder dan mechanische systemen. 

Omdat Shimano elektronisch schakelen steeds meer doorvoert in de lagere schakelgroepen, wordt deze technologie voor een steeds grotere groep wielersporters toegankelijk. Toch zijn de onderdelen nog best kostbaar en minder makkelijk zelf te vervangen. Vooral voor beginnende offroad wielersporters is het wellicht verstandiger om eerst nog met een mechanische schakelgroep te blijven rijden. Als je dan een keer onderuit gaat en je derailleur breekt bijvoorbeeld af, dan kun je deze voor een relatief lager bedrag zelf vervangen.