Gravel. Wat is het en welke fiets heb je nodig?

Waar komt gravel vandaan?

Toegegeven, het fietsen op onverharde wegen is niet iets van de laatste jaren. Dit gebeurde natuurlijk al veel langer op zogenaamde crossroad, crosscountry of Randonneur fietsen. Echter: dankzij de steeds beter wordende materialen (lichter, stijver) en het toenemende verlangen naar avontuur werd het gravelsegment geboren. De Verenigde Staten waren er als eerst bij. Logisch ook, ze hebben er ongekend veel kilometers lange gravelwegen liggen. Zij zagen dan ook direct het potentieel van het combineren van wegwielrennen, mountainbiken en cyclocross.

Het besef dat je de drukke stad gemakkelijk achter je kan laten en de vaak onbekende en onverharde zijpaden probleemloos in kunt slaan openden bij veel sportievelingen de ogen. Ook fabrikanten gingen mee en kwamen met specifieke gravelbikes en onderdelen op de markt. Deze specifieke fietsen maakten het gravellen nóg toegankelijker en een explosie aan populariteit – ook buiten de VS – was een logisch gevolg.

Wat is gravel?

De term gravel is wellicht niet helemaal correct. Je zou logischerwijs een vorm van steengruis verwachten, maar in de praktijk rijd je nooit volledige ritten over deze ondergrond. Wanneer je gaat gravellen, dan rijd je over steengruis, maar ook over zandpaden, verharde wegen, bospaden, boerenwegen, betonplaten, double- en singletracks en nog veel meer. Gravel is dus alles van dat. Het typeert meteen het grote pluspunt van gravellen en de gravelbikes: het avontuur stopt nooit, de gravelbike weet op vrijwel elke ondergrond raad en biedt daarmee veel afwisseling.

‍Wat is een gravelbike?

De gravelbike is niet zomaar een racefiets waar het woordje ‘gravel’ er vanuit marketing doeleinden voor gezet is. De gravelbike lijkt op een racefiets, maar is meer dan dat. Je kan het zien als de ultieme combinatie van een racefiets, mountainbike en cyclocrossfiets. Als je een gravelbike van wat dichterbij bekijkt, dan zie je meteen dat er in de regel veel bredere banden op gemonteerd kunnen worden. Deze kunnen inmiddels al dubbel zo breed zijn als je standaard racefietsbanden, wat je veel grip oplevert op elk terrein.

Deze bandenkeuze is enorm belangrijk. Denk hierbij zeker aan het type band, de breedte, het profiel op de band, en de bandenspanning. Tip: ga voor tubeless om de kans op een lekke band vanwege het ruwe terrein te verminderen. En met de juiste bandenspanning kan je veel comfort (en grip) creëren in plaats van ongemakkelijk van steen naar steen stuiteren. In de regel geldt: is de ondergrond nat en modderig, ga dan voor een agressief profiel met veel nopjes en een langere bandenspanning. Ga je op een droge en ‘hardere’ ondergrond fietsen? Dan zal een band met een gladder profiel jou beter helpen.

Omdat je met een gravelbike al snel het avontuur opzoekt, is deze ook beter bestand tegen schokken en opspattende steentjes. De meeste gravelbikes hebben inmiddels ook een speciaal gravelstuur met ‘flare’.  Dit houdt simpelweg in dat de rem- en schakelgrepen in een hoek staan, waardoor je meer controle ervaart op moeilijker terrein.

‍Waarom moet je een gravelbike kopen?

De keuze om een gravelfiets te kopen is er natuurlijk een die je zelf maakt. We kunnen het echter wel ten zeerste adviseren. De gravelbike is immers ontworpen voor de beste prestaties op onverhard terrein. Je kan ook met je racefiets op off-road paden rijden, maar je zal merken dat dit een stuk minder comfortabel is. Een wat bochtigere singletrail wordt op je racefiets toch echt een uitdaging. Ook zal je ervaren dat bepaalde onderdelen van je racefiets niet zozeer bestand zijn tegen het ruwe karakter van gravellen en daardoor sneller slijten. Hou er wel rekening mee dat een gravelfiets in de regel wat zwaarder is dan een wegfiets, en daarmee direct ook trager.

Een gravelbike is minder behendig dan een mountainbike. Vaak hoeft dat ook geen probleem te zijn, maar het is wel iets om rekening mee te houden. Ook goed om te weten: gravellen in Nederland en België is nooit 100% gravellen. Ga er van uit dat je ook met (semi)-verharde paden te maken krijgt. Op deze paden is een gravelbike aerodynamischer en efficiënter. Ga je meerdere dagen achter elkaar fietsen (wat gebruikelijk is in gravel-land)? Dan is het fijn om een traditioneel race- of gravelstuur te hebben in plaats van een mtb-stuur. Het stuur van een gravelbike stelt je in staat om je handen op verschillende manieren te positioneren, waardoor je minder snel vermoeid raakt.  

Wat je ook vaak ziet is dat de gravelbike gebruikt wordt voor het woon-werk-verkeer. We horen steeds vaker de verhalen van commuters die hun gravelbike zowel doordeweeks als in de weekenden gebruiken en daarbij gebruik maken van twee wielsets. Richting werk rijdt men immers voornamelijk verhard, waardoor gladde, dunnere banden een aanrader zijn. In het weekend volgt het avontuur. Met een snelle wissel van de wielen, is dezelfde fiets in een handomdraai ook geschikt voor het ruwere avontuur. Twee wielsets kosten natuurlijk wat, maar het is nog altijd goedkoper dan twee verschillende fietsen.

Ga gravellen!

Dat is onze conclusie. Het gravelsegment zal de komende jaren alleen maar aan populariteit winnen. Trek er op uit, herontdek je eigen omgeving en bovenal: geniet. Gravellen verbreed je horizon en met het juiste materiaal boost je jouw fietsplezier.