Het is de ideale manier om urenlang door de natuur te dwalen en het dagelijks leven even te laten voor wat het is. Of om in de winter door te blijven trainen als het te koud of te smerig wordt voor je racefiets. Maar het is ook een volwaardige (Olympische) discipline, waarin keihard geracet wordt over technisch terrein. Cross country mountainbiken mag dan wel een van de disciplines binnen het mountainbiken zijn waarbij je relatief veel grondcontact met je banden hebt, het doet zeker niet onder voor mountainbike disciplines als downhill, freeride of enduro. Bij cross country mountainbiken draait alles om snelheid, behendigheid en fietscontrole.
Wat is cross country mountainbiken?
Cross country mountainbiken (XC mountainbiken) is in tegenstelling tot andere disciplines, zoals enduro of downhill, veel meer gefocust op het afleggen van lange(re) afstanden en snelheid. Het is ook de enige discipline binnen het mountainbiken waarbij er zowel gedaald als geklommen wordt in wedstrijden. Toegegeven, dat gebeurt bij enduro ook, maar daar telt het klimmen niet mee voor de einduitslag. Dat is bij cross country wel het geval. Wat dat betreft lijkt cross country mountainbiken in wedstrijdverband wel wat op veldrijden: de massastart, snelheid, meerdere ronden over hetzelfde (technische) parcours, waarbij de focus vooral ligt op behendigheid en fietscontrole.
Omdat de routes of parcoursen die je tijdens het cross country mountainbiken rijdt over het algemeen bestaan uit korte explosieve klimmetjes, slingerende singletracks en (kunstmatige) obstakels als rock gardens, drop offs of wallrides, is deze discipline prima in Nederland te beoefenen. Niet zo gek dus dat cross country in ons land de meest populaire vorm van mountainbiken is. Naast diverse wedstrijden waaraan je als fanatiekere rijder kunt deelnemen, zijn er vele routes waarop je je kunt uitleven als je cross country gebruikt als aanvulling voor het wielrennen of gewoon lekker wilt rijden en minder op zoek bent naar het competitieve aspect.
De beste cross country mtb is een lichtgewicht alleskunner
Cross country mountainbikes zijn een soort alleskunners: ze moeten snelheid kunnen maken op de vlakke stukken en je niet tegenwerken tijdens het klimmen. Daarnaast moeten ze – gezien de rock gardens en drop offs in sommige parcoursen – tegen een stootje kunnen én wendbaar zijn in afdalingen. Desalniettemin zijn cross country mountainbikes ontworpen met de focus om zo snel en efficiënt mogelijk over trails te kunnen rijden.
Het cross country frame
En dat zie je meteen terug in de geometrie van een cross country mtb. Die is namelijk behoorlijk agressief. Je zit, net als op een racefiets, meer naar voren gekanteld, wat niet alleen zorgt voor een betere aerodynamica, maar vooral voor een betere krachtoverbrenging en stuureigenschappen. Daarnaast is je gewichtsverdeling op die manier perfect om je snelheid in bochten en op obstakels vast te kunnen houden.
De vering van de fiets
Cross country mountainbikes hebben een relatief korte veerweg, die zo is ontworpen dat het voorwiel contact met de grond blijft houden zonder dat de fiets te zwaar wordt. Omdat veersystemen extra gewicht met zich mee brengen, zag je in de cross country scene voornamelijk hardtails (mountainbikes zonder achterdemper). Vanwege de steeds technischer wordende parcoursen en de steeds lichter worden veersystemen beginnen de zogenaamde fully’s (full suspension) steeds meer terrein te winnen. Het grote voordeel van het hebben van een achterdemper is namelijk dat ook het achterwiel contact met de grond houdt, waardoor je je mountainbike beter onder controle kunt houden.
Afmontage van je cross country mtb
De verschillende onderdelen van een cross country mountainbike krijgen het zwaar te verduren en moeten tijdens een ritje fikse klappen opvangen. Daarnaast zijn ze door de modder en het zand dat er tussen kan gaan zitten een stuk slijtgevoeliger dan racefietsonderdelen. Om ervoor te zorgen dat de onderdelen van cross country mountainbikes daar beter tegen bestand zijn en je ze makkelijker schoon kunt houden, zijn ze robuuster en ruimer ontworpen.
Cross country mtb cassettes
Maar ook in het bereik van de cassette verschilt een cross country mtb behoorlijk van een racefiets. Omdat je onderweg met verschillende hellingspercentages te maken krijgt, is het bereik van een mountainbikecassette veelal een stuk breder dan die van een racefiets. De stappen tussen de verschillende versnellingen zijn daardoor wel groter, waardoor het lastiger wordt om subtiel te kunnen schakelen. Grotere bladen op je cassette betekent daarnaast ook een hoger gewicht, dat vaak weer wordt gecompenseerd door een enkel voorblad.
Krachtig remsysteem
Extremer terrein betekent dat je voorbereid moet zijn op extremere veranderingen en daar goed op in moet kunnen spelen. Dat zie je niet alleen terug in een breder bereik van de cassette, maar ook in het remsysteem waarmee cross country mtb’s zijn uitgerust. Vrijwel alle mountainbikes beschikken namelijk over schijfremmen. Deze zijn een stuk krachtiger dan velgremmen en raken minder snel oververhit. Ook wel prettig in een lange afdaling.
Welke groepset je het beste voor je cross country mtb kunt kiezen, hangt van verschillende factoren af. Een overzicht van de verschillende Shimano groepsets helpt jou wellicht een handje op weg bij het maken van je keuze.
Cross country mountainbikewielen: licht en smal
Het zal je inmiddels niet meer verbazen dat ook de wielen en banden van een cross country mtb zo licht mogelijk zijn. Over het algemeen wordt er met 29 inch wielen gereden, waarvan de velgen precies breed genoeg zijn om stabiliteit te bieden zonder dat dit meer gewicht met zich meebrengt. Ook de banden bieden precies genoeg grip en comfort om nog met zekerheid over technische paadjes te kunnen rijden. Veel breder dan 2,35 inch zullen de banden echter niet zijn.
De kleding bij cross country mountainbiken
Qua kleding is de cross country discipline binnen het mountainbiken een beetje een vreemde eend in de bijt. Waar je de rest van de scene (trail, enduro, downhill en freeriders) vooral in baggy kleding zult zien rijden, dragen cross country rijders over het algemeen strak aangesloten kleding die niet veel verschilt van de kleding die wielrenners dragen. Dit sluit goed aan bij de focus binnen de discipline op snelheid en het afleggen van lange(re) afstanden. Omdat je zithouding en drukverdeling op je zadel op een mountainbike verschilt van een racefiets, verschilt de anatomie van het zeem van een mountainbikebroek op sommige punten subtiel van die van een racebibshort.
De fietshelm
Binnen de cross country discipline kun je prima uit de voeten met een racehelm. Deze zijn vaak lichter en hebben een betere ventilatie dan grotere mountainbikehelmen. Daarnaast is het, zeker als je cross country mountainbiken ziet als een aanvulling op racefietsen, simpelweg praktisch om één helm voor beide disciplines te kunnen gebruiken. Speciale mountainbikehelmen daarentegen omvatten vaak een groter deel van je schedel en beschikken over een speciaal (vaak afneembaar) klepje aan de voorzijde waardoor je beter beschermd bent.
De fietsschoenen
Er zijn twee typen mountainbikeschoenen: schoenen met een SPD-plaatje en flatpedalschoenen. Met de schoen met het SPD-plaatje kun je jezelf vastklikken aan je pedalen, waardoor je trekkend en duwend kunt fietsen. Dit is binnen het cross country mountainbiken de meest voorkomende schoen. Niet verwonderlijk natuurlijk, want als je ingeklikt kunt fietsen, kun je je krachten een stuk efficiënter inzetten. In dit artikel leggen we je uit wat het verschil is tussen SPD en SPD-SL schoenplaatjes. Vind je het tijdens het mountainbiken niet prettig om met je voeten vast te zitten dan kun je voor flatpedalschoenen kiezen. Weet je niet zeker waar je bij de aanschaf van je nieuwe mountainbikeschoenen op moet letten? We schreven eerder een artikel waarbij we op zoek gaan naar de beste fietsschoenen voor jou.
Waar kun je cross country mountainbiken?
Omdat cross country mountainbiken een vrij allround discipline is, kun je het vrijwel overal beoefenen en is het een leuke manier om nieuwe gebieden en terreinen te ontdekken. Neem dus vooral je cross country mtb mee op vakantie! In Nederland ben je echter wel gebonden aan vastgelegde (en bewegwijzerde) routes. Gelukkig is er door het hele land inmiddels een heel scala aan routes van verschillende niveaus aangelegd, zodat je in elke provincie met je mountainbike uit de voeten kunt. Let er daarbij wel op dat je voor sommige gebieden een mountainbike-vignet nodig hebt.
