Als je aan een tijdrit denkt, denk je waarschijnlijk aan een aerodynamische, super lichte fiets en een renner die zich zo klein mogelijk probeert te maken om zo min mogelijk wind te vangen. De helm van die renner als een soort verlengstuk van zijn of haar lichaam en de kleding zo veel mogelijk aangesloten. Elk stukje stof dat ‘over’ is, vangt namelijk wind en dat remt alleen maar af. Dat beeld ongeveer toch? Maar wat dacht je van de waaghalzen met hun fullface helmen, goggles, bodyprotector en baggy kleding die op een mountainbike zo snel mogelijk een helling proberen af te racen.

Wat is downhill mountainbiken?

Downhill mountainbiken laat zich heel kort namelijk omschrijven als een hele extreme tijdrit. Je start namelijk één voor één bovenaan een helling en wie er het snelste over doet om beneden te komen, wint. Alleen: onderweg naar beneden volg je geen strakke asfaltweg, maar scheur je over ruige gravelpaden, slalom je tussen bomen door en stuiter je over boomwortels en rotsen. En oh ja, je kunt maar beter niet terugdeinzen voor een flinke jump of drop off, want ook dat kan onderdeel van de route naar de finish zijn. 

Freeride vs downhill mountainbiken

Is racen niets voor jou of nog niet uitdagend genoeg voor je? Dan is er MTB Freeride. Daarbij ben je niet zozeer met snelheid bezig, maar is het de bedoeling dat je tijdens je jumps tricks doet waarvoor punten te verdienen zijn. Je score hangt hierbij af van de lijnen die je kiest en van de tricks die je uitvoert. Deze extreme disciplines binnen het mountainbiken draait om snelheid, adrenaline en spektakel. Niet zo gek dus dat downhillen en freeriden niet alleen veel van de rijders, maar ook van het materiaal vraagt.

Downhill en freeride mountainbikes: de fiets voor de ultieme krachtpatsers

Bij een extreme discipline hoort een extreme fiets. Het zal je inmiddels niet meer verbazen dat een downhill mountainbike een geheel eigen uiterlijk en geometrie heeft die duidelijk verschilt van een Cross Country mountainbike. 

Het downhill frame

Om te beginnen staat het stuur van een echte downhill mountainbike een stuk hoger dan bij zijn cross country broertje het geval is. Het frame van een downhiller lijkt als het ware achterover te leunen. Dit komt voornamelijk door de extreme veerweg van de voorvork – handig om de harde klappen op te vangen – maar helpt ook bij het beter verdelen van je gewicht tijdens het afdalen. Ook hebben downhill mountainbikes een langere wielbasis. Je zwaartepunt ligt op die manier namelijk meer naar achteren, waardoor je minder het gevoel zult hebben dat je voorover valt als je naar beneden racet.

Downhill full suspension 

Het zijn trouwens niet alleen de voorvork en je eigen gewrichten die de klappen op hoeven te vangen. Downhill mountainbikes zijn eigenlijk altijd full suspension bikes: naast vering in de voorvork beschikken deze fietsen ook over een achterdemper. Door deze uitgebreide vering zijn downhill mountainbikes behoorlijk zwaar. Op zich natuurlijk niet gek als je bedenkt dat de zwaartekracht een behoorlijke rol speelt in het downhill mountainbiken. Omhoog fietsen wordt daardoor wel vrijwel meteen van het lijstje met vaardigheden van dit type fiets gestreept. Niet alleen vanwege het gewicht, maar simpelweg ook omdat dit type mountainbike geen klimverzet heeft. Vandaar dat downhill mountainbikers veelal de skilift naar boven pakken, of bij gebrek daaraan hun fiets naar boven duwen.

Het verschil tussen een freeride en downhill mountainbike

Een freeride mountainbike lijkt erg op een downhill mountainbike, maar heeft veelal kleinere wielen (27,5” in plaats van 29”). Deze zijn namelijk beter in staat de klap van een landing op te vangen. Qua vering verschilt een freeride mountainbike eigenlijk niet van een downhill bike, anders dan dat freeride mountainbikers hun vering vaak iets stijver afstellen. 

Afmontage van een downhill mountainbike

Als je met snelheden tot 80 kilometer per uur over een technische ondergrond een helling af dendert, moet je blindelings op je materiaal kunnen vertrouwen. Vandaar dat de afmontage van een downhill mountainbike robuust in elkaar zit en ten opzichte van de onderdelen op – bijvoorbeeld – cross country mountainbikes wat extra eigenschappen heeft.

De remschijven

Zo heeft Shimano de speciaal voor downhill mountainbiken ontwikkelde ZEE en SAINT groepsets, waarbij de SAINT uitgerust is met de nieuwste ontwikkelingen. Een speciaal koelsysteem voor je remmen bijvoorbeeld. 

Derailleur en crankstel

Daarnaast heeft de derailleur een sterkere interne vering, waardoor deze beter beschermd is tegen harde klappen. Die schokbestendigheid zie je overigens ook terug in het crankstel, dat ten opzichte van crankstellen van reguliere mountainbikes, extra verstevigd is. Dit alles om de veiligheid van de mountainbiker te waarborgen: het laatste wat je wilt als je een dikke jump landt is een afbrekende crank. 

De pedalen

Om ook je pedalen een handje te helpen bij het opvangen van de klappen rijden downhillers over het algemeen met flatpedals met een geïntegreerde SPD-pedaal. Zo heb je de voordelen van het ‘ingeklikt rijden’, maar heb je toch een groter oppervlak onder je voet die de klap van een landing kan opvangen. Vanwege de bewegingsvrijheid en veiligheid (zonder dat je vast zit aan je pedalen, ben je een stuk sneller van je fiets af) rijden freeriders liever met gewone flatpedals.

Beschermende kleding

Voor een discipline die om snelheid draait, zou je de algemene kledingkeuze van downhill mountainbikers op zijn minst verrassend kunnen noemen. Door de fullface helmen, goggles en baggy kleding lijken downhillers over het algemeen meer op motorcrossers dan op fietsers. 

De downhill bescherming

Maar als je bedenkt dat er onder die kleding vaak de nodige bescherming zit, is de keuze voor een wijdere broek en shirt weer niet zo gek. Veel rijders dragen op zijn minst een bodyprotector (en vaak nog elleboog- en kniebeschermers) en om te zorgen deze niet verschuift én de bewegingsvrijheid niet in het gedrang komt, wordt veelal gekozen voor baggy kleding. En stiekem is dat ook wel net een beetje stoerder.

De fullface helm

De fullface helm en goggles maken de look vervolgens af. Het lijkt wellicht wat overdreven, zo’n enorme helm en grote bril, maar dat is bij het downhill mountainbiken absoluut geen overbodige luxe. Omdat een fullface helm je hele hoofd beschermt, biedt zo’n helm meer bescherming dan een reguliere fietshelm. Met de goggle zijn ook je ogen volledig afgesloten. Een wel zo prettige gedachte als je tussen de bomen door knalt. 

Downhill schoenen

Omdat downhillers relatief veel op hun fietsschoenen moeten lopen – van onderaan de helling naar de skilift, of weer helemaal terug naar boven – zijn downhill mountainbikeschoenen over het algemeen een kruising tussen flatpedalschoenen en SPD-schoenen. De schoenen hebben over het algemeen wel wat weg van reguliere sneakers of skateschoenen, maar schijn bedriegt. Zo hebben ze een stijvere tussenzool, een verstevigde hak, vaak een versterkte sluiting en een uitsparing in de zool voor het SPD-schoenplaatje. 

De handschoenen

Wil je je handen ook nog optimaal beschermen? Kies dan – ook in de zomer – voor volledige handschoenen. Echte downhill handschoenen hebben meestal een dunnere voering in je handpalm waarmee je vooral grip op je stuur hebt. De echte bescherming zit namelijk bovenop je hand. Door middel van een verstevigde stof en een siliconen print worden je handen beschermt tegen het krassen van takken.

Waar kan ik downhillen?

Ben je nog steeds enthousiast? Dan is de enige domper op je enthousiasme dat Nederland niet het meest geschikte land voor downhill mountainbiken is. Toch zijn er hier genoeg korte technische afdalingen te vinden waarop je je skills kunt oefenen voor het echte werk, en hoef je ook niet per se naar de Alpen voor een uitdaging. Ook in de Ardennen of het Schwarzwald kun je heel erg goed downhillen. 

Nog een tip: begin rustig. Zelfs met de beste materialen en bescherming blijft downhill mountainbiken vol risico’s. Natuurlijk is het wel heel erg gaaf en geeft het je de nodige dosis adrenaline voor als jij hiernaar op zoek bent!